Δυστονία του αυχένα ή σπαστικό ραιβόκρανο ή λαϊκά ‘‘Ψύξη του αυχένα’’

Ένα πολύ συχνό φαινόμενο του καλοκαιριού είναι ότι πολλοί ασθενείς αναφέρουν ότι έπαθαν ψύξη στον αυχένα. Η πάθηση αυτή στην ιατρική ονομάζεται δυστονία του αυχένα ή αλλιώς σπαστικό ραιβόκρανο (1). Ο ασθενής εκτός από τον πόνο που έχει, παρουσιάζει και ανικανότητα στροφής του κεφαλιού και σε αρκετές περιπτώσεις το κεφάλι έχει μια απόκλιση σε στροφή ή πλάγια κλίση δεξιά ή αριστερά  (ραιβόκρανο) ή πιο σπάνια σε κάμψη (προς τα κάτω) ή έκταση (προς τα πάνω).

Η δυσλειτουργία αυτή χαρακτηρίζεται από ακούσια παρατεταμένη σύσπαση των μυών στην περιοχή του αυχένα και γι’ αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κεφάλι να παρουσιάζει ραιβόκρανο (στραβολαίμιασμα).Είναι συχνή σε νεαρές ηλικίες και μπορεί να εμφανιστεί και χωρίς κάποιο ιστορικό τραυματισμού στον αυχένα.

Τα συμπτώματα είναι συνήθως ο πολύ οξύς πόνος (πιο σπάνια αμβλύς) ο οποίος εμφανίζεται στον αυχένα και μπορεί να διαχέεται μέχρι και τον βραχίονα ή πιο σπάνια μέχρι και κάτω από τον αγκώνα.

Η αιτιολογία της πάθησης αυτής δεν είναι γνωστή όμως υπάρχουν πολλοί επιβαρυντικοί παράγοντες οι οποίοι μπορεί να είναι η αφορμή για την έναρξη της δυσλειτουργίας αυτής. Συνήθως μετά από μια απότομη κίνηση του αυχένα ή από μια παρατεταμένη λανθασμένη θέση στον ύπνο ή στον υπολογιστή, ή μετά από έκθεση στο ψύχος ή από απότομη εναλλαγή θερμοκρασίας από ζέστη σε κρύο ή ακόμα και από μεταφορά ενός βαριού αντικειμένου μπορεί να προκληθεί μικροτραυματισμός ή κλείδωμα των αρθρώσεων στην σπονδυλική στήλη.

Η δυστονία μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής. Στην πρωτοπαθή δυστονία είναι ιδιοπαθείς η αιτιολογία,  δηλαδή δεν υπάρχει ένδειξη για ύπαρξη κάποιας άλλης αιτίας των συμπτωμάτων. (2) Μπορεί να οφείλεται σε ένα τραυματικό περιστατικό ή σε χρόνιους επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς. (3) Η κλινική εικόνα παρουσιάζει συν σύσπαση αγωνιστών και ανταγωνιστών μυών. (2)  Ενώ η δευτεροπαθής δυστονία συνδέεται με άλλες διαταραχές συνήθως νευρολογικής φύσεως. (4,5)

Η θεραπεία της δυσλειτουργίας  έχει ως στόχο  την ανακούφιση των συμπτωμάτων του οξύ πόνου, την χαλάρωση του μυϊκού σπασμού, την αύξηση του εύρους κίνησης του αυχένα καθώς επίσης και την διόρθωση μυϊκών ανισορροπιών.  Όλα αυτά επιτυγχάνονται με την φυσικοθεραπεία και συγκεκριμένα με την χρήση διάφορων φυσικών μέσων όπως είναι η θερμοθεραπεία, Tens, υπέρηχος, laser,βελονισμός , μάλαξη, taping κ.α  , καθώς επίσης και με εξειδικευμένες τεχνικές κινητοποίησης και ειδικούς χειρισμούς ( Manual therapy) για να κινητοποιηθούν και να ξεκλειδώσουν οι δύσκαμπτες μπλοκαρισμένες αρθρώσεις. Επίσης υποχρέωση του φυσικοθεραπευτή είναι να εκπαιδεύσει τον ασθενή για την σωστή στάση του σώματος στις διάφορες καθημερινές δραστηριότητες  και να του δώσει τις κατάλληλες οδηγίες για σωστή χρήση του μαξιλαριού, εφαρμογή επιθεμάτων που θα ανακουφίσουν τον ασθενή καθώς και ήπιες κινήσεις – διατάσεις που δεν θα του αναπαράγουν τα συμπτώματα του. (6)

Η φαρμακευτική αγωγή με παυσίπονα  και μυοχαλαρωτικά έχει μέτρια αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της δυστονίας. (7)

Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο κολάρος που χρησιμοποιούν συνήθως οι ασθενείς αντενδείκνυται. Επίσης το οδήγημα τις πρώτες μέρες που είναι οξύς ο πόνος καλό είναι να αποφεύγεται.

 

 

1. Chan J, Brin MF, Fahn S. Idiopathic cervical dystonia: clinical characteristics. Mov Disord. 1991;6:119-126
2. Fahn S, Marsden CD, Calne DB. Movement Disorders 2. London, United Kingdom: Butterworth; 1987:332– 358.
3. Schott GD. The relationship of peripheral trauma and pain to dystonia. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1985;48:698– 701.
4. Velickovic M, Benabou R, Brin MF. Cervical dystonia pathophysiology and treatment options. Drugs. 2001;61:1921– 1943.
5. Ropper AH, Samuels MA. Tremor, myoclonus, focal dystonias, and tics. In: Adams & Victor’s Principles of Neurology. New York: McGraw-Hill; 2009:80-99.
6. Crowner BE. Cervical dystonia: disease profile and clinical management. Phys Ther. 2007;87:1511-1526
7. Adler CH, Kumar R. Pharmacological and surgical options for the treatment of cervical dystonia. Neurology.2000;55(12 suppl 5) :S9– S14