Η σκολίωση είναι μια τρισδιάστατη στροφική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και του κορμού. Είναι μια πάθηση η οποία επηρεάζει και επιφέρει αλλαγές και στα τρία επίπεδα κίνησης. Επηρεάζει το 2-4% του πληθυσμού με μεγαλύτερη συχνότητα στα κορίτσια (άγνωστη αιτιολογία). Μέρος από το ποσοστό αυτό, θα χρειαστεί κάποιο είδος θεραπείας, ειδικές ασκήσεις για σκολίωση (PSSE) ή και κηδεμόνα ή ακόμα και χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας.

Η διάγνωση της γίνεται με συνεκτίμηση κλινικού και ακτινολογικού ελέγχου. Όταν ζητήσουμε από το άτομο να σκύψει μπροστά, παρατηρούμαι ύβο στην πλάτη δηλαδή η μία μεριά της πλάτης σηκώνεται ψηλότερα από την άλλη.

Μερικά σημεία που μπορεί να παρατηρήσουμε στα άτομα με σκολίωση είναι: το κεφάλι μπορεί να μην είναι στο κέντρο σε σχέση με την λεκάνη, οι ώμοι πιθανόν να μην έχουν το ίδιο ύψος και οι ωμοπλάτες να είναι ασύμμετρες δηλαδή η μια μπορεί να είναι πιο ψηλά  και πιο προεξέχουσα από την άλλη, οι πλευρές μπορεί να έχουν διαφορετικό ύψος, το σώμα μπορεί να κλίνει προς τη μία πλευρά  , η λεκάνη μπορεί να είναι σε στροφή ή πιο ψηλά από την μία πλευρά ή μετατοπισμένη στην μια πλευρά, επίσης μπορεί να φαίνεται ότι υπάρχει ανισοσκελία αλλά να μην είναι πραγματική ανισοσκελία.

Το παιδί θα πρέπει να παρακολουθείται στενά (κάθε 2-3 μήνες) καθώς αναπτύσσεται. Όταν λέμε να παρακολουθείται δεν εννοούμαι απλά να παρακολουθεί ο γιατρός το παιδί κάθε 2-3 μήνες και να  βλέπουμε μόνο την ακτινογραφία αλλά πρέπει να εφαρμοστούν έγκαιρα οι ειδικές ασκήσεις, για να αποφευχθεί η επιδείνωση δηλαδή πρέπει να ελέγξουμε μέσα σε αυτό το διάστημα αν η σκολίωση σταθεροποιείται ή όχι, εκτελώντας τις ειδικές ασκήσεις.

Μερικοί τύποι σκολίωσης μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην πλάτη αλλά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η σκολίωση δεν είναι επώδυνη.

Ο κίνδυνος εξέλιξης της καμπύλης της σκολίωσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού δηλαδή η ωρίμανση του σκελετού. Σε άτομα που σκελετικά δεν έχουν ωριμάσει, ο κίνδυνος εξέλιξης της καμπύλης σχετίζεται κυρίως με το αναπτυξιακό δυναμικό. Έτσι, η επίπτωση της εξέλιξης του κυρτώματος είναι υψηλή στα παιδιά που το κύρτωμα γίνεται πριν από την ηλικία των 10 ετών . Η μεγαλύτερη εξέλιξη της σκολιωσης εμφανίζεται κατά το διάστημα της ταχείας, εφηβικής αύξησης – ανάπτυξης (Risser 0-3).

Η Schroth μέθοδος είναι η πιο διαδεδομένη και σε διεθνές επίπεδο αναγνωρισμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη μέθοδος για αντιμετώπιση κυρίως της σκολίωσης αλλά και της κύφωσης. Αποτελείται από ειδικές εξατομικευμένες ασκήσεις (PSSE) προσαρμοσμένες στον κάθε τύπο σκολίωσης. Βασίζεται στην τρισδιάστατη αυτοδιόρθωση της σκολιωτικής στάσης, στην επιμήκυνση της σπονδυλικής στήλης, στην εφαρμογή της στροφικής αναπνοής και στην εκπαίδευση  για διατήρηση των διορθώσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες.

Η μέθοδος schroth μπορεί να εφαρμοστεί και σε παιδία και σε ενήλικους. Μπορεί να εφαρμοστεί και σε μικρές σκολιώσεις ( μικρότερες των 25⁰) και σε μεγαλύτερες είτε σε συνδυασμό με τον κηδεμόνα όταν το παιδί βρίσκεται στην ανάπτυξη, είτε μετά από χειρουργική επέμβαση.

Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση για διατήρηση της διορθωμένης θέσης και αλλαγή της συνηθισμένης θέσης που διατηρεί το άτομο στην καθημερινότητα του, προκειμένου να βελτιωθεί η ευθυγράμμιση, ο πόνος και η εξέλιξη της σκολίωσης. Αυτό γίνεται για να διακοπεί ο φαύλος κύκλος της εξέλιξης της σκολίωσης, να μειωθεί η ασύμμετρη φόρτιση στη σπονδυλική στήλη έτσι ώστε να μειωθεί η πρόοδος και η εξέλιξη της σκολίωσης αλλά και ο πόνος (όπου υπάρχει).

Οι ασκήσεις της μεθόδου Schroth,  δεν μοιάζουν με τις κλασσικές ασκήσεις γυμναστικής αλλά είναι εξιδεικευμένες ασκήσεις για να διορθώσουν τρισδιάστατα την σκολίωση με ειδικές κινήσεις και έναν διαφορετικό τρόπο αναπνοής. Είναι πολύ σημαντικό η εφαρμογή της μεθόδου να γίνεται από καταρτισμένο -πιστοποιημένο και εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή που έχει εκπαιδευτεί στην μέθοδο Schroth. Ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής σχεδιάζει εξατομικευμένα προγράμματα ανάλογα με την κάθε περίπτωση και καθοδηγεί το άτομο για να επιτευχθεί η σωστή ενεργοποίηση των μυών, που παρέχουν την διορθωμένη στάση του σώματος και να επιτευχθεί η μείωση της ασυμμετρίας.

Υπάρχουν κάποια αθλήματα που απαιτούν ευλυγισία ή στροφές στον κορμό ή ακραίες θέσεις της σπονδυλικής στήλης, όπως η κολύμβηση, η ρυθμική και ενόργανη γυμναστική, το μπαλέτο και το τένις, που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά εμφάνισης σκολίωσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι η αιτία της σκολίωσης αλλά καλό θα είναι να συνυπολογίζεται κατά την κλινική εξέταση. Συνήθως προτρέπουμε τους ασθενείς να αθλούνται για τα γενικότερα οφέλη της άθλησης, όμως πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι κανένα άθλημα δεν μπορεί να προτείνεται για αντιμετώπισης της σκολίωσης.

Στόχοι της μεθόδου είναι:

• Η τρισδιάστατη διόρθωση της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης,
• Η σταθεροποίηση της εξέλιξης της σκολίωσης κατά την ανάπτυξη του παιδιού
• Αποφυγή κηδεμόνα σε περιπτώσεις μικρών σκολιώσεων ( κάτω των 25 °)
• Αποφυγή χειρουργείου σε μέτριες σκολιώσεις 25°-40°
• Η βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας – ζωτικής χωρητικότητας
• Η βελτίωση της εμφάνισης και του αισθητικού αποτελέσματος
• Βελτίωση στάσης και της στροφής της σπονδυλικής στήλης
• Η μείωση ή εξαφάνιση του πόνου
• Βελτίωση της κινητικότητας και της ευελιξίας της σπονδυλικής στήλης
• Μυϊκή ενδυνάμωση σε διορθωμένες θέσεις
• Διατήρηση διορθωμένης θέσης στην καθημερινότητα
• Βελτίωση παραμέτρων που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής του ατόμου, όπως ο πόνος, η εμφάνιση, η ψυχολογία και η λειτουργικότητα.

Η αντιμετώπιση της παραμόρφωσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, οι πιο κύριοι είναι το μέγεθος της γωνίας της σκολίωσης και το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού. Επίσης ο τύπος της σκολίωσης, η ακτινολογική στροφή και παραμόρφωση των σπονδύλων, η κληρονομικότητα, η ασυμμετρία του σώματος, η στροφή του κορμού, η έναρξη της πρώτης περιόδου στα κορίτσια, η μειωμένη θωρακική κύφωση είναι παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν για την αντιμετώπιση της σκολίωσης.

Οι κατευθυντήριες γραμμές από τις διεθνείς επιστημονικές κοινότητες είναι πως σκολιώσεις μικρότερες των 25 μοιρών αντιμετωπίζονται μόνο με ειδικές φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις με πρωταρχικό στόχο την διακοπή της εξέλιξης της σκολίωσης και στη συνεχεία τη μείωση των κυρτωμάτων. Υπάρχουν ερευνητικές αποδείξεις που αποδεικνύουν ότι πρόκειται για μεγάλο λάθος αυτό που αναφέρουν μερικοί γιατροί πως σκολιώσεις μικρότερες των 20° δεν υπάρχουν ασκήσεις που να μπορούν να βοηθήσουν στο να μην μεγαλώσει η σκολίωση και πως πρέπει να γίνεται μόνο παρακολούθηση με ακτινογραφίες σε μικρά χρονικά διαστήματα, αυτή η άποψή είναι εντελώς λανθασμένη.  Έχει αποδειχθεί ότι ασκήσεις Schroth μπορούν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης και να αποφευχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό η εφαρμογή κηδεμόνα.

Σκολιώσεις μεγαλύτερες των 25° αντιμετωπίζονται σε συνδυασμό κηδεμόνα και ειδικών φυσιοθεραπευτικών ασκήσεων schroth.

Σκολιώσεις άνω των 45 μοιρών υπάρχει χειρουργική ένδειξη χωρίς αυτό να σημαίνει πως όσοι έχουν πάνω από 45 μοίρες θα πρέπει να χειρουργηθούν. Το χειρουργείο δεν είναι μονόδρομος και σε κάποιες περιπτώσεις η συντηρητική αντιμετώπιση μπορεί να επιτύχει να αποφευχθεί το χειρουργείο. Μπορούμε με τον κατάλληλο κηδεμόνα και σε συνδυασμό με ασκήσεις Schroth να επιφέρουμε πολύ καλό διορθωτικό αποτέλεσμα και να καταφέρουμε να σταθεροποιήσουμε ή ακόμα και να βελτιώσουμε πολύ μεγάλες σκολιώσεις.